حضور در مساجد، ٢۴٣  _ سلسله مباحث شرح صحیفه سجادیه  : شنبه شب ها _ مسجد شامخی _ جلسه دوم  : ١٣ / ۵ / ١۴٠٣

امام جمعه کاشان  : حمد و ستایشی که در ایه ٣۶ سوره جاثیه امده است « فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَرَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعَالَمِينَ » جامع تر ین حمد در قران است

حجت الاسلام سید سعید حسینی در دومین جلسه مباحث شرح صحیفه سجادیه اظهار داشت : در جلسه قبل ، دوران امامت شیعه را محضر شما عرض کردیم . بیان کردم ، دوره اول امامت شیعه با صبر شروع شد ، امیرالمومنین علی ع در نهج البلاغه می فرماید « فَصَبَرتُ ، وفِی العَینِ قَذىً ، وفِی الحَلقِ شَجاً » پس صبر کردم، مانند کسی که خار در چشم و استخوان در گلو دارد . می فرماید ، ٢۵ سال را این گونه صبر کردم . دوران دوم امامت شیعه ، دوران حکومت شیعه است ، چهار سال و نیم ، حکومت علی ع و شش ماه حکومت امام حسن ع . این دوران کم بود ولی امام علی ع در روایتی فرمود ، در محدوده حکومت من فقیر پیدا نمی شد ، و حضرت زهرا س با تشر به مهاجر و انصار فرمودند ، نمی دانید با دست خودتان ، چه نعمتی را دور کردید . اگر علی بن ابی طالب ع حاکم بود از زمین و آسمان برای شما برکت می امد ، خودتان نخواستید . از سال ۴١ و بعد از صلح امام حسن ع ، دوران سوم امامت شیعه شروع می شود . به تعبیر مقام معظم رهبری ، از این زمان به بعد ، امام حسن ع میدان مبارزه را تغییر داد ، فعالیت امام حسن ع برای مبارزه قوی تر در اینده نزدیک مخفیانه می شود ، که نتیجه ان قیام امام حسین ع شد . دوران چهارم امامت شیعه ، آغاز امامت امام سجاد ع است . دوران امامت امام سجاد ع از سخت ترین و شدید ترین ، دوران امامت ائمه بود . فقط یزید را نگاه کنید . سه فاجعه را رقم زد ، عاشورا ، حمله به مدینه ، حمله به مکه ،  در زمان امام سجاد ع ، مهمترین عاملی که به اسلام ضربه زد  ، دنیا گرایی و عافیت طلبی مردم است . در این دوران امام سجاد ع باید اسلام را حفظ کند ، لذا یکی از اقدامات امام سجاد ع ، صحیفه سجادیه است . در اهمیت صحیفه سجادیه ، هفته قبل داستان اربعین گرفتن پدر علامه مجلسی برای زیارت و دیدار امام زمان ع را گفتم . که امام زمان ع ، نهایتا ، کتاب صحیفه سجادیه را به او معرفی می کند . حضرت اقا هم می فرمایند ، صحیفه سجادیه می تواند ، یک جامعه را اصلاح کند .

امام جمعه کاشان گفت  : جلسه دوم را با این عبارت از دعای اول صحیفه شروع می کنیم « الْحَمْدُ لِلَّهِ الْأَوَّلِ بِلَا أَوَّلٍ كَانَ قَبْلَهُ ، وَ الآْخِرِ بِلَا آخِرٍ يَكُونُ بَعْدَهُ » همۀ ستایش‌ها مخصوص خداست ؛ آن وجود مبارکی که اوّل است ، بی‌آنکه اوّلی پیش از او بوده باشد ؛ و آخر است ، بی‌آنکه آخری پس از او باشد « الَّذِي قَصُرَتْ عَنْ رُؤْيَتِهِ أَبْصَارُ النَّاظِرِينَ ، وَ عَجَزَتْ عَنْ نَعْتِهِ أَوْهَامُ الْوَاصِفِينَ » چشم سر نمی تواند خدا را ببیند ، و کسی نمی تواند او را وصف کند . کلمه ، الْحَمْدُ لِلَّهِ را مختصری شرح می دهیم . پنج سوره قران با حمد شروع می شود ١ _ سوره مبارک حمد  « الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ »  ٢ _ سوره مبارک انعام  « الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ »  ٣ _  سوره مبارک کهف « الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ » ۴_ سوره مبارک سبا  « الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ » ۵ _ سوره مبارک فاطر  « الْحَمْدُ لِلَّهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ جَاعِلِ الْمَلَائِكَةِ رُسُلًا » . در بین این پنج سوره ، بزرگان تفسیر مانند ایت الله جوادی املی در تسنیم ، ذیل سوره حمد می فرماید ، الْحَمْدُ لِلَّهِ رب العالمین ، که در سوره حمد امده است جامع ترین در بین آن پنج سوره فوق که گفتیم ، می باشد ، زیرا بعد از ، الحمد لله  ، رَبِّ الْعَالَمِينَ به معنای « ستایش مخصوص خداوند است که خدای جهانیان است » امده است . و ضمنا ، ربّ العالمین ، اعم از عالم تکوین و خلقت  « اسمان ها ، زمین ، مجردات مانند فرشتگان و مادیات » و تشریع را شامل می شود .  ولی ، این سوال هست که در قران حمدی جامع تر از « الحمد لله رَبِّ الْعَالَمِينَ » ، امده است یا نه ؟ نظر ایت الله جوادی املی مثبت است . و می فرماید ، حمدی که در ایه ٣۶ سوره جاثیه امده است « فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَرَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعَالَمِينَ » جامع تر است . پس برای خداست حمد ، خدای اسمان ها و زمین ، پروردگار جهانیان . در این سوره بر عکس سوره حمد ابتدا « لِلّه » امده بعد حمد .

حجت الاسلام حسینی گفت  : به دو دلیل ، حمدی که در ایه ٣۶ سوره جاثیه امده است از حمدی که در سوره حمد امده است جامع تر است .

١ _ وقتی می گوئیم « فَلِلَّهِ الْحَمْدُ » حصر حمد و تشکر از خدا صریحا بیان شده است . تشکر فقط مخصوص خداوند است . « لِلّه » بر حمد مقدم شده است . ولی وقتی می گوئیم ،  « الحمد لله » ، باید توضیح بدهیم و تحلیل کنیم که چطور حمدها مخصوص خداوند است و بزرگان نیز ان توضیح را فرموده اند . از دو ایه استفاده می کنیم که همان نتیجه بدست بیاید .

الف ، ایه ١۶ سوره رعد « قُلِ اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ  » آفریننده همه چیز خداوند است .

ب : آیه هفت سوره سجده « الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ » هر چه خداوند افریده است ، احسن افریده است . از کوچکترین موجود مانند مورچه تا بزرگترین اشیاء و موجودات ، مانند اسمان و خورشید ، پس خداوند همه اشیاء را افریده  « مقدمه اول » و احسن هم افریده است « مقدمه دوم » ، پس حمد و تشکر می کنیم ، بخاطر ، زیبایی ها و کمال ، لذا خداوند که همه چیز را افریده و ان افریده ها در اوج کمال و زیبایی و احسن است ، پس ، الْحَمْدُ لِلَّهِ ، خدا را حمد که همه چیز را افریده و در کمال و زیایی هم هست ، لذا  باز هم به حصر رسیدیم ، اما با یک توضیح و استدلال ،  ولی وقتی می گوئیم  « فَللّه الحمد » دیگر این توضیح را نمی خواهد . این یک برتری .

٢ _  برتری دوم ایه ٣۶ سوره جاثیه این است  « رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَرَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعَالَمِينَ » تکراری در ایه  ٣۶ سوره جاثیه امده است . چرا ، الْحَمْدُ لِلَّهِ ؟ چون ، رَبِّ الْعَالَمِينَ ، است .  دلیل در سوره حمد امده است اما در سوره جاثیه دو بار امده است . « فَلِلَّهِ الْحَمْدُ ،  برای خداست حمد . چرا ؟ رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَرَبِّ الْأَرْضِ ، خالق و رب و گرداننده هفت اسمان و زمین است . اول بصورت تفصیلی اورد است ، رب اسمان ها و زمین و بعد از ان ، بدون انکه « واو  » بین ان بیاورد بصورت اجمال « رَبِّ الْعَالَمِينَ » را اورده است . لذا تکرار شده است . مخصوص خداوند است حمد ، به دو دلیل ، رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَرَبِّ الْأَرْضِ  و همچنین ، رَبِّ الْعَالَمِينَ .

امام جمعه کاشان گفت  : در نورالثقلین ، ذیل سوره حمد امده است ، سیره پیامبر ص این بود که صبح ها ، ٣۶٠ مرتبه « الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ » و شب ها نیز ٣۶٠ بار همین حمد را می فرمود . امام صادق ع می فرماید  :  « و کان رسول الله ص اذا اصبح قال : الحمدلله رب العالمین کثیراً علی کلّ حال ثلاث مائه و ستین مرّه و اذا امسی قال مثلَ ذلک » . ما ٣۶٠ بار تکرار نمی کنیم ، امام امام صادق ع فرمودند ، چهار بار بگوئید جبران می شود . « مَنْ قَالَ إِذَا أَصْبَحَ أَرْبَعَ مَرَّاتٍ اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ اَلْعالَمِين َقَدْ أَدَّى شُكْرَ يَوْمِهِ وَ مَنْ قَالَهَا إِذَا أَمْسَى فَقَدْ أَدَّى شُكْرَ لَيْلَتِهِ » هر كه هنگامه سپيده دمان چهار بار « الحمد لله رب العالمين » بگويد ، بي گمان ، سپاس آن روز را به جاي آورده است . و هر كه در شامگاهان آن را بگويد ، سپاس آن شب را به جاي آورده است .

امام جمعه کاشان در رابطه با دعا گفت : هیچ وقت از دعا غافل نشوید . مرحوم سید علی خان کبیر در شرح  دعای اول صحیفه « الْحَمْدُ لِلَّهِ الْأَوَّلِ بِلَا أَوَّلٍ كَانَ قَبْلَهُ ، وَ الآْخِرِ بِلَا آخِرٍ يَكُونُ بَعْدَهُ » در روایتی می فرماید  : امام صادق ع به میسر بن عبدالله فرمود ، میسر« يَا مُيَسِّرُ اُدْعُ وَ لاَ تَقُلْ إِنَّ اَلْأَمْرَ قَدْ فُرِغَ مِنْهُ إِنَّ عِنْدَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَنْزِلَةً لاَ تُنَالُ إِلاَّ بِمَسْأَلَةٍ وَ لَوْ أَنَّ عَبْداً سَدَّ فَاهُ وَ لَمْ يَسْأَلْ لَمْ يُعْطَ شَيْئاً فَسَلْ تُعْطَ يَا مُيَسِّرُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ بَابٍ يُقْرَعُ إِلاَّ يُوشِكُ أَنْ يُفْتَحَ لِصَاحِبِهِ »  اى ميسر دعا كن و مگو كه كار گذشته است و آنچه مقدر شده همان شود  و دعا اثرى ندارد ، همانا نزد خداى عز و جل منزلت و مقامى است كه بدان نتوان رسيد جز بدرخواست و مسألت ، و اگر بنده‌اى دهان خود ببندد و درخواست نكند چيزى باو داده نشود ، پس درخواست كن تا بتو داده شود ، اى ميسر هيچ درى نيست كه كوبيده شود جز اينكه اميد آن رود كه بروى كوبنده باز شود .  وی گفت  : پدران و مادران ، از دعا ، برای خودتان و فرزندانتان و نسل خودتان و اطرافیان غافل نباشید . در زیارت نامه امام رضا ع امده ، که دعا قضا و قدر مبرم را از بین می برد .

 وی در بیان خاطره ای گفت  : شخصی به نام جعفرآقا مجتهدی در صحن امام رضا کنار اقای ابوترابی دفن است ، اقای مجتهدی ، حکایتی دارد که در این دوران غیبت کارهایی را از طرف امام زمان انجام می داد ، وی در شرح یکی از این حکایات گفت : در یکی از شهرهای المان اقایی بنام مهندس طباطبایی سکونت داشت ، می گوید روزی ، به منزل امدم ، پشت درب منزلم  نامه ای بود ، نامه را برداشتم و نوشته بود اقای مجتهدی هستم ، ماموریتی در المان دارم ، امدم نبودید ، من میخواهم بروم فلان کوه ، اقای طباطبایی می گوید چون می دانستم اقای مجتهدی ارتباطاتی با امام زمان دارد به ادرسی که داده بود رفتم ، از کوه بالا رفتم و به کلبه ای رسیدم ، در کلبه پیرزن مسیحی همراه با یک کودک مریضی که مشکل تنفسی داشت به همراه اقای مجتهدی حضور داشت ، تعجب کردم اقای مجتهدی از قم امده در المان در این کوه چکار می کند . موقعی که اقای مجتهدی برای کاری از کلبه بیرون رفت از پیرزن المانی سوال کردم ، این اقا این جا چکار می کند ؟ او گفت ، مسیحی هستیم ، پسرم از سه ماه قبل غده ای در گلویش وجود دارد ، متخصصان المانی اورا معالجه می کردند اما این غده بزرگ و بزرگتر می شد و مشکل تنفسی حاد پیدا نمود . بخاطر پسرم به حضرت مریم متوسل شدم ، حضرت مریم را در خواب دیدم و به من گفت ، مرگ پسر شما حتمی است . این نکته معرفتی را بگویم « ما یک قضاو قدر حتمی داریم و یک قضا و قدر مشروط ، قضا و قدری که مشروط باشد با دعا، صدقه و کار خوب می تواند تغییر کند » پیرزن گفت به حضرت مریم گفتم پسرم را شفا بده اما فرمودند که مرگ پسر شما مقدّر شده است ، پیرزن می گوید به حضرت مریم گفتم حضرت مسیح مرده را زنده می کرد ، اما حضرت مر یم گفت مرگش حتمی است ، می گوید به او گفتم کاری نمی شود کرد ، گفت چرا ، گفتم چکار کنم ، گفت ، دوران نبوت حضرت مسیح تمام شده ، دوران نبوت حضرت محمد ص است ،  این پیامبر ، دختری بنام حضرت فاطمه س و فرزندی که امام حاضراست بنام حضرت مهدی دارد ، این سه اسم را صدا بزن ، پیرزن می گوید از این حالت مکاشفه که بیدار شدم ، این سه اسم را با توجه صدا زدم ، یا محمد ، یا فاطمه ، یا مهدی ، چندین بار با اضطرار و انقطاع گفتم تا یک دفعه این درب باز شد و این اقا وارد شد ، گفتم شما اسم اولی هستی یا سومی ، گفت من ماموری هستم از مامورهای ایشان ، به من دستور داده برای شفای پسر شما بیایم . پیرزن مسیحی گفت ، این اقا دستش را زیر کمر پسرم برو و اسمی را صدا زد و دیدم در و دیوار کلبه می لرزد ، و پسرم شفا گرفت ، مهندس طباطبایی می گوید علت امدن اقای مجتهدی را متوجه شدم ، از اقای مجتهدی ان اسمی را که گفته بود سوال کردم ، و اقای مجتهدی گفت ، نام علی و امیرالمومنین ع را صدا زدم و گفتم کمک کن .