حضور در مساجد ، ٢٧۵ _ سلسله مباحث شرح صحیفه سجادیه : شنبه شب ها _ مسجد شامخی _ جلسه سیزدهم : ٢٩ / ٧ / ١۴٠٣
امام جمعه کاشان : اعمال صالح و اعتقادات صحیح ، برزخ ما را نورانی می کند
حجت الاسلام سید سعید حسینی در سیزدهمین جلسه مباحث شرح صحیفه سجادیه اظهار داشت : در جلسه قبل گفتیم امام سجاد ع می فرماید ، خدایا به من حمدی یاد بده که با این حمد ، در بین بندگان شکر گزار ، سبقت بگیریم با ان حمد ، کسانی که سبقت گرفتند در رضایت خدا و رضوان الله ، در بین بندگانی که به سمت رضوان الله حرکت می کنند و از سایرین سبقت گرفتند ، من از ان سبقت گیرندگان پیشی بگیرم و جلو بیفتم . ذیل این عبارت ، مرحوم سید علی خان در روایتی می فرمایند « سَمِعَ جِبرِيلُ ، إِبراهِيمَ خَليلَ الرَّحمَنِ عَلَيهِما السَّلامُ وَ هو يَقولُ : يا كَريمُ العَفوَ ، فَقالَ لَه جِبرِيلُ : اَوَ تَدری ما كَرِيمُ العَفوِ ؟ قالَ : لا يا جِبرِيلُ ، قالَ : أَن يَعفُوَ عَنِ السَّيِّئَةِ وَ يَكتُبُها حَسَنَةً » حضرت جبرائیل شنید که حضرت ابراهیم پیامبر بزرگ خدا ، با عبارت « یا کریم العفو » خدا را صدا می کرد . جبرائیل فرمود ، یا ابراهیم ، می دانی كَرِيمُ العَفوِ یعنی چه ؟ حضرت ابراهیم فرمود ، شما توضیح بدهید ، کرمِ عفو خدا چیست ؟ یک وقت می گوئیم خدا عَفُوَّ است ولی یک وقت می گوئیم خداوند در این عفو ، کریم است ، جبرائیل فرمود ، یعنی ، وقتی خدا گناهی را عفو کرد ، همان سیئه را برای شخص حسنه می نویسد . به این كَرِيمُ العَفوِ می گویند .
امام جمعه کاشان گفت : امشب این قسمت از دعا را شرح می دهیم « حَمْداً یضِیءُ لَنَا بِهِ ظُلُمَاتِ الْبَرْزَخِ، » خدایا حمدی به من یاد بده ، که تاریکی های برزخ من را روشن کند . پس امشب بحث ما درباره برزخ و نور برزخی است . یکی از آیاتی که در قران کلمه برزخ امده است سوره مومنون ایه صد است « وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَىٰ يَوْمِ يُبْعَثُونَ » علامه ذیل این ایه در جلد پانزده المیزان می فرماید ، برزخ یعنی حاجز و مانع بین دو شی ، مثلا در ایه صد سوره الرحمان امده است « بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَا يَبْغِيَانِ » بین دریای شور ، دریای شیرین ، برزخی است ، هیچ کدام به دیگری وارد نمی شود ، این که آیه می فرماید « وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ » علامه می فرماید ، « وَرَاء » یعنی اَما ، امام و رو برو می باشد . محیط بر انها می باشد . بر انها احاطه دارد ، بعد می فرماید ، چطور کلمه « وَرَاء » به معنی احاطه می باشد ، می فرماید ، بخاطر ایه ٧٩ سوره کهف « وَكَانَ وَرَاءَهُمْ مَلِكٌ يَأْخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصْبًا » ماجرای حضرت موسی و حضرت خضر را در نظر بگیرید ، وقتی حضرت خضر کشتی را سوراخ کرد و حضرت موسی اعتراض نمود ، حضرت خضر ، حکمت آن را اینگونه گفت « وَكَانَ وَرَاءَهُمْ مَلِكٌ » مَلک احاطه داشت . پس فاصله بین رحلت ، وقتی روح از بدن جدا می شود تا روزی که برای قیامت مبعوث می شویم ، برزخ نام دارد . امام صادق ع در روایت فرمودند ، « أرواحُ المؤمنينَ في حُجُراتٍ في الجنّةِ ، يأكُلونَ مِن طَعامِها ، و يَشْرَبونَ مِن شَرابِها ، و يَتَزاوَرونَ فيها ، و يقولونَ : ربَّنا ، أقِمْ لنا السّاعةَ لِتُنْجِزَ لنا ما وَعَدْتَنا » ارواح مؤمنان در اتاقهايى در بهشت ساكن هستند « بهشت برزخی ، مومنینی که از این مسجد رحلت کرده اند در بهشت برزخی هستند » ، از غذاى بهشت میل می کنند و از نوشيدنيهاى آن مى آشامند . به ديدار هم مى روند و مى گويند : پروردگارا ، قيامت را برپا دار تا آنچه را به ما وعده داده اى تحقّق بخشى و به بهشت اصلی برویم .
مرحوم سید علی خان در ذیل همین دعای صحیفه می فرماید ، در اصول کافی این روایت امده است که ، عمربن یزید می گوید ، به امام صادق عرض کردم که شما فرموده اید ، همه شیعیان به بهشت می روند ، ایا این حدیث درست است « سَمِعْتُكَ وَ أَنْتَ تَقُولُ كُلُّ شِيعَتِنَا فِي اَلْجَنَّةِ عَلَى مَا كَانَ فِيهِمْ قَالَ صَدَقْتُكَ كُلُّهُمْ وَ اَللَّهِ فِي اَلْجَنَّةِ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّ اَلذُّنُوبَ كَثِيرَةٌ كِبَارٌ فَقَالَ أَمَّا فِي اَلْقِيَامَةِ فَكُلُّكُمْ فِي اَلْجَنَّةِ بِشَفَاعَةِ اَلنَّبِيِّ اَلْمُطَاعِ أَوْ وَصِيِّ اَلنَّبِيِّ وَ لَكِنِّي وَ اَللَّهِ أَتَخَوَّفُ عَلَيْكُمْ فِي اَلْبَرْزَخِ قُلْتُ وَ مَا اَلْبَرْزَخُ قَالَ اَلْقَبْرُ مُنْذُ حِينِ مَوْتِهِ إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ » امام فرمود : به تو راست گفتم . به خدا سوگند ، همه آن‌ها در بهشت هستند . گفتم : قربانت گردم ، اگر گناهان آن‌ها بسيار و كبيره باشد چه ؟ فرمود : در روز قيامت همۀ شما به شفاعت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و وصيّش امامان معصوم « شفاعت امام حسین ع » که مُطاع است در بهشت خواهيد بود ، ولى بخدا من از برزخ براى شما بيم دارم . گفتم : برزخ چيست ؟ فرمود : در قبر ، از هنگام مرگ تا روز قيامت . پس ممکن است بین مرگ ما تا بهشت نهایی که امام صادق ع فرمود همه شیعیان به بهشت می روید سال ها طول بکشد .
امام جمعه کاشان گفت : ابوبصیر در روایتی از امام صادق ع سوال می کند ، ارواح مومنین در برزخ چه می شود ؟ سألت أبا عبد اللّه - عليه السّلام - عن أرواح المؤمنين. فقال ، امام فرمود : في الجنّة على صور أبدانهم ، لو رأيته لقلت فلان . جسم دنیایی ما در خاک دفن می شود ، اما بدن دیگری متناسب با عالم برزخ برای روح قرار داده می شود . به همین صورتی که ما را در دنیا می شناسند ولی متناسب با همین صورت در برزخ بدنی ایجاد می شود که وقتی اموات او را می بینند ، می شناسند ، و می گویند او فلانی است . در حدیث دیگری داریم ، جایگاه بهشت برزخی در وادی السلام نجف است . ارواح مومنین در هر نقطه ای از دنیا رحلت کنند ، مومنین در جوار امیرالمومنین علی ع در وادی السلام نجف هستند . روایت داریم ، شخصی بنام حبه از یاران امیرالمومنین علی ع نقل می کنند ، با امیرالمومنین ع از کوفه خارج شدیم ، امام در وادی السلام توقف کردند ، ایستادند و مدت طولانی با عده ای صحبت می کردند ، حبه می گوید من خسته و ملول شدم ، نشستم ، دوباره بلند شدم ، دوباره خسته شدم و نشستم ، عبای خود را جمع کردم و به امام عرض کردم ، دلم برای شما می سوزد ، چقدر ایستاده ای و عده ای را مخاطب قرار داده اید ؟ ساعتی را استراحت کنید ، عبای خودم را روی زمین پهن کردم که امام روی عبا بنشیند ، امام فرمود ، ای حبه ، این انس و گفتگویی است که من با مومنین دارم ، هبّه گفت ، انها هم با شما انس می گیرند ؟ امام فرمود بله ، اگر برای تو پرده ها کنار می رفت ، می دیدی که ارواح مومنین با هم گفتگو می کنند ، گفتم ، روح هستند یا جسم ؟ امام فرمود ، روح هستند ، اما روحی هستند که بدن مثالی و برزخی با او هست که ما افراد را می شناسیم ، بعد امام فرمود ، هیچ مومنی در کره زمین نیست ، که وقتی از دنیا می رود ، به روح او می گویند ، بیا و ملحق شو به وادی السلام . این بقعه ایست از بقعه های بهشت . وی گفت : پدر شهیدی برای من تعریف می کرد ، خودم در وادی السلام دیدم که ارواح شهدا طبقه طبقه روی هم تا اسمان چیده شده بود . لحظه ای پرده ها برای او کنار رفته بوده است .
حجت الاسلام حسینی گفت : برزخ برای بعضی ظلمت است ، چه چیزی باعث می شود که برزخ و قیامت عده ای ظلمانی باشد ؟ در روایت داریم ، ظلم و ستم موجب تاریکی برزخ انسان می شود پیامبر ص می فرماید « اتَّقُوا الظُّلمَ ؛ فإنّهُ ظُلُماتٌ يَومَ القِيامَةِ » از ظلم كردن بپرهيزيد كه آن از ظلمت هاى روز قيامت است . بطور کلی اعمال سیئه و اعتقادات باطل به صورت های ظلمانی تبدیل می شود همان گونه که اعمال خوب و اعتقادات شما ، مانند ، اعتقاد به چهارده معصوم ، خدا ، مهدویت ، تبدیل به تور می شود و این در قران ایه ١٢ سوره حدید امده است « يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ يَسْعَىٰ نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَبِأَيْمَانِهِمْ بُشْرَاكُمُ الْيَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ » مردان و خانم های مومن را می بینید که نور انها متصاعد است . در روایت داریم ، ایمان و عمل صالح ، نور و چراغ برزخ شما می باشد ، در این عبارت امام سجاد ع ، خصوصا کلمه الحمدلله ، باعث می شود قبر شما نورانی شود ، تشکر از خدا و هر کسی برای ما زحمت می کشد ، روحیه تشکر داشتن باعث نورانی شدن قبر و برزخ می شود « حَمْداً یضِیءُ لَنَا بِهِ ظُلُمَاتِ الْبَرْزَخِ ، » .
امام جمعه کاشان گفت : الان مومنینی که در برزخ هستند ، امکان دارد انها از برزخ خبری بیاورند . نمونه های حیات برزخی بیان شده
١ _ ایت الله سید جمال گلپایگانی ره ، از خواب بلند شد و به پسرش گفت ، به منزل ایت الله محمد حسین اصفهانی ، معروف به کمپانی برو و خبری بیاور . پسر ایشان رفت ، و متوجه می شوند اقای کمپانی رحلت کرده اند ، پسرش سوال کرد ، چطور متوجه شدی در منزل اقای کمپانی اتفاقی افتاده است ؟ می فرماید ، سحر در خواب اقا ضیاء عراقی را دیدم ، از اوضاع سوال کردم ، فرمود ، به تشییع جنازه ایت الله محمد اصفهانی می روم ، خبر رحلت اقای کمپانی را اقا ضیاء عراقی به ایت الله سید جمال گلپایگانی می دهد .
2 _ ایت الله خرازی کتابی بنام روزنه هایی به عالم غیب دارند ، در این کتاب نقل می کنند ، مادر شخص مومنی از دنیا می رود و او هر روز برای مادرش طلب رحمت می کند ، بعد از چند سال پدرش هم مرحوم می شود ، و او برای پدر هم طلب رحمت می کند ، پدرش را در خواب می بیند و به او می گوید ، برای مادرت سه بار و برای من یک بار طلب رحمت و استغفار می کنی . مطالب به انها می رسد « رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ ».
٣ _ در همین کتاب روزنه هایی از عالم غیب امده که ، پدر خانواده ای رحلت کرده بود ، روزی مادر برای آشپزی به آشپزخانه می رود ، برای پختن غذا زردچوبه نداشت و فرزندان هم در منزل نبودند ، بعد از دقایقی درب منزل زده می شود و شخصی مقداری زردچوبه می اورد ، بعدا سراغ او می روند که تو از کجا فهمیدی ، در منزل نیاز به زردچوبه هست ؟ او گفت ، مرد این خانه به خواب من امد و گفت منزل من نیاز به زردچوبه دارد . مومنین در برزخ آزادی هایی دارند ، خبرهایی را می توانند به هم بدهند و به ما هم می توانند ارتباط بگیرند . برای این که خواب خوبی ببینیم ، شیخ عباس قمی در مفاتیح اذکاری را ذکر کرده است و بعد نیّت می کنیم که چه کسی را در خواب ببینیم . ایت الله شب زنده دار فرمود ، من با همین روشی که در مفاتیح امده ، خواب حضرت رقیه س را در خواب دیدم . انسان می تواند با ارواح مومنین و مومنات ارتباط بگیرد و از انها مدد بگیرد . مقام معظم رهبری بعد از فوت ایت الله بهجت ره به فرزندش فرمودند : بعد از فوت ایت الله بهجت من هر شب برای ایشان سوره واقعه را می خوانم تا ایشان از برزخ به من مدد کند . انسان می تواند با ارواح مومنین « ایت الله بهجت ، ایت الله بها الدینی ، سید حسن نصرالله ، شهید نیلفروشان ، شهدای کاشان، ایت الله یثربی ، علم الهدی ، ایت الله خراسانی و...» در برزخ ارتباط بگیرد .