جلسه ی بیست ونهم از سلسله جلسات درس های نهج البلاغه به تدریس حجت الاسلام والمسلمین حسینی نماینده ی ولی فقیه و امام جمعه محترم شهرستان کاشان ، دوشنبه مورخ 30مهرماه 1403 در مسجد بقیه الله دانشگاه علوم پزشکی کاشان برگزار شد.

حجت الاسلام و المسلمین حسینی امام جمعه و نماینده ی ولی فقیه در شهرستان کاشان در ابتدا ضمن مرور نکات جلسه قبل به بیان ادامه ی تفسیر خطبه اول از نهج البلاغه شریف پرداختند ، ایشان بیان داشت : حضرت امیر(ع)

در وصف فرشتگان الهی که یکی از مهم ترین مخلوقات خداوند هستند.میفرمایند: برخی از فرشتگان معرفتشان به خداوند متعال بسیار بالاست (و الْخارجة من الْأقْطار أرْکانهمْ و الْمناسبة لقوائم الْعرْش أکْتافهمْ ناکسةٌ دونه أبْصارهمْ متلفّعون تحْته بأجْنحتهمْ مضْروبةٌ بیْنهمْ و بیْن منْ دونهمْ حجب الْعزّة و أسْتار الْقدْرة لا یتوهّمون ربّهمْ بالتّصْویر و لا یجْرون علیْه صفات الْمصْنوعین و لا یحدّونه بالْأماکن و لا یشیرون إلیْه بالنّظائر.....

 و ارکان وجودشان از اطراف جهان گذشته، عرش الهى بر دوش هایشان استوار است، برابر عرش خدا دیدگان به زیر افکنده، و در زیر آن، بالها را به خود پیچیده اند. میان این دسته از فرشتگان با آنها که در مراتب پایین ترى قرار دارند، حجاب عزّت، و پرده هاى قدرت، فاصله انداخته است. هرگز خدا را با وهم و خیال، در شکل و صورتى نمى پندارند، و صفات پدیده ها را بر او روا نمى دارند، هرگز خدا را در جایى محدود نمى سازند، و نه با همانند آوردن، به او اشاره مى کنند.)

 

حجت الاسلام حسینی در ادامه و در رابطه با سخن امیرالمومنین (ع) بیان کرد : در قرآن کریم یکی از قسمت هایی که به این مورد اشاره شده است سوره ص آیه ی 75 می باشد: قال یا إبْلیس ما منعک أنْ تسْجد لما خلقْت بیدیّ ۖ أسْتکْبرْت أمْ کنْت من الْعالین .... خدا به شیطان فرمود: ای ابلیس، تو را چه مانع شد که به موجودی (با قدر و شرافت) که من به دو دست (علم و قدرت) خود آفریدم سجده کنی؟ آیا تکبر و نخوت کردی یا از فرشتگان بلند رتبه عالم قدس اعلا بودی (که نمی‌بایست سجده کنند))

*سوالی که مطرح است اینکه جزء عالین بودن به چه معناست ؟

*به تعبیر علامه طباطبائی و مرحوم شبر یعنی فوق این سجده بوده ای.از اینجا مشخص میشود خداوند مخلوقاتی دارد که جزء این دسته هستند ( عالین هستند) که در برخی روایات نیز آمده که حضرت محمد و آل او هستند.  در تفسیر برهان آمده و در تفاسیر دیگر ماهم هست که عالین یعنی پیامبر اکرم و اهل بیت که نورشان قبل از همه خلائق خلق شده است به گونه ای که در روایت داریم زمانی که پس از خلقت آنها ملائکه خلق شدند و آن نور را دیدند لحظه ای فکر کردند آنها خدا هستند و پیامبر اکرم میفرماید بعد از اینکه این فکر در ذهن ملائکه آمد ما تسبیح گفتیم .

شبیه به مناظره ای که بین امام رضا و یک بزرگ مسیحی در زمان مامون پیش آمد که آنها می گفتند که مسیح یکی از خدایان سه گانه است امام برای باطل کردن این گفته فرمودند : مسیح آدم خوبی بود ولی یک عیب  داشت ، پرسیدند چه عیبی؟ فرمودند: که عیب او آن بود که عبادت نمیکرد . بزرگ مسیحی گفت مسیح بسیار عبادت میکرد . امام فرمودند: چه کسی را عبادت میکرد ؟

 

*یک معنای دیگر از عالین ،فرشتگان هستند.نکته دیگر که در ذیل روایات آمده ، مرحوم صدوق در کمال الدین ج2 ص 666 از قول امام صادق میفرمایند : هیچ موجود زنده ای نیست مگر اینکه میخوابد غیر از خداوند متعال که خواب ندارد و بعد بحث فرشتگان مطرح می شود که میفرمایند : والملائکه ینامون (فرشته ها هم خواب دارند)

 امام صادق در حدیث دیگری که در بحار ج 56 ص 193 آمده شخصی از امام سوال میکنند که به چه علت ملائکه میخوابند ؟ امام فرمودند: این تفاوتیست بین خالق و مخلوق

حجت الاسلام حسینی افزود : یک سوالی که شاید برای شما و کسانی که حافظ قرآن هستند پیش بیاید این است که سوره انبیا آیه 20 در رابطه با ملائکه میخوانیم: یسبّحون اللّیْل والنّهار لا یفْترون / ملائکه شبانه روز تسبیح میگویند و خسته نمی شوند . با توجه به این آیه نکته ی بیان شده نقض میشود !

امام صادق در بحار 56/185 در جواب این شبهه می فرمایند : انفاسهم تسبیح (نفس آنها تسبیح است)همچون روزه داران در ماه مبارک رمضان (نوم الصائم عباده و نفسه تسبیح (کافی4/64) )

در واقع خداوند شاهد اعمال ماست و این موضوع بسیاری از فواید را برای انسان دارد از جمله اینکه : انسان با وجود چنین موضوعی مرتکب هرگناهی نمیشود/ انسان ریا نمیکند (الم یعلم بان الله یری)/ تحمل انسان در مصائب نیز بالا می رود (واقعه روز عاشورا و شهادت حضرت علی اصغر و مصائب این روز که امام حسین در آن زمان فرمودند : خدایا برایم آسان است چون تو مرا میبینی)