متن کامل خطبه اول نماز جمعه  : مورخ :  ٧ / ١٠ /  ١۴٠٣


امام جمعه کاشان  : امام جمعه کاشان : میل به بقاء، نیاز به کمک و انس از مهمترین دلایل احتیاج انسان به فرزند است.

بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ 

 اَلْحَمْدُ وَ الثَّناءُ لِلّهِ رَبِّ العالَمین وَ صَلَّی اللَّهُ عَلی سَیِّدِنا وَ نَبِیِّنا اَبی القاسِم المُصطَفی مُحَمَّد ص وَ علي اَهلِ بَيتِه الطيّبين الطاهِرين سِیَّما بَقیّة اللّهِ فی الارضین وَ لَعْنَةُ اللّهِ عَلَي‌ أعْدآئِهِمْ أجْمَعينَ إلَي‌ يَوْمِ الدّين‌
 
در صد و سی و چهارمین خطبه در کاشان مُکرَّم ، که حدود هزار روز است خدمت شما خواهران و برادران هستم خود و شما  را به رعایت بیشتر تقوای الهی سفارش می کنم . « اُوصیَکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی اللّه » . مصداقاً محضر صحیفه سجادیه می رویم و در هفتاد و هشتمین جمله ، فراز دیگری از دعای بیستم صحیفه سجادیه دعای ( مَكَارِمِ الْأَخْلَاقِ وَ مَرْضِيِّ الْأَفْعَالِ ) را خدمت شما عرض می کنم : « اللَّهُمَّ وَ وَفِّقْنِي لِلَّتِي هِيَ أَزْكَى ،  » خدایا من را توفیق بده و مرا موفق کن به انچه أَزْكَىٰ است . معنای ازکی چیست ؟ مرحوم سید علی خان سه معنا برای أَزْكَىٰ بیان کرده اند ١ _ انکه رشدش بیشتر است ، ٢ _ انکه از همه پاک تر است ، اَطهَرُها ٣ _ انکه از همه بهتر است ، اَصلَحُها . و برای نمونه قرانی به ایه هشتاد سوره کهف اشاره می کنند ، وقتی حضرت خضر مامور شد ، فرزند شخصی که پدر و مادرش مومن بودند ولی خودش مومن نبود و خوف این بود که این فرزند ایمان پدر و مادر را از بین ببرد ، حضرت خضر مانند عزرائیل مامور شد که جان او را بگیرد ،  پس خداوند در ایه هشتاد و یک سوره کهف می فرماید ، بدلِ او را کسی دادیم که « خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً » کسی که از او اصلح بود . مرحوم شُبَّر می فرماید ، خدا به جای او بدل کرد ، به این پدر و مادر دختری داد که ، از او متولد شد ، هفتاد پیامبر در طول زمان . پس یک معنی أَزْكَىٰ ، یعنی اصلح ، معنای دیگر ، أَزْكَىٰ ، یعنی ، اَطیَب ، اَطهَر ، پاکیزه تر ، پاک تر . باز در ایه نوزده سوره کهف امده است که ، وقتی اصحاب کهف بعد از سیصد سال به امر خداوند بیدار شدند ، سکه ای داشتند و یک نفر از انان مامور شد که برود و طعام تهیه کند ، قران می فرماید «.. . فَلْيَنْظُرْ أَيُّهَا أَزْكَىٰ طَعَامًا... » این أَزْكَىٰ ، با زَكَاةً ، که در ایه هشتاد امده بود فرق دارد . زَكَاةً ، به معنای صلاحیت بود ولی در ایه نوزده ، علامه طباطبایی ره در المیزان می فرماید ، به معنای اَطیَب است ، یعنی پاکیزه ترین غذا . مفسرین ذیل این ایه تصریح می کنند ، مومن وقتی می خواهد خرید کند  « حبوبات ، میوه ، گوشت و نان.. » دنبال این است که کجا طیّب ، پاکیزه و حلال است  ، یعنی لا اقل فروشنده ، « اگر تشخیص بدهیم » اهل خمس و زکات است ، اهل حساب سال است ، با فکر راحت از او خرید می کند . عموم مردم متدین هستند ولی در واجبات مالی بعضی موفق نیستند . این توصیه به تقوا در خطبه اول بود . خدایا من را موفق کن به ان کار ، سیره ، کردار و روشی که از همه أَزْكَىٰ است . ثواب ان بیشتر و طیّب و طاهرتر و با صلاح بیشتر . 


حجت الاسلام حسینی افزود : بحث اصلی و محوری و مستمر ما در خطبه ها ، قران بود  ، که به ایه صد و شانزدهم سوره بقره رسیدیم ، « وَقَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا ۗ سُبْحَانَهُ ۖ بَلْ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ كُلٌّ لَهُ قَانِتُونَ » اهل کتاب یا مشرکین عرب گفتند ، خدا بچّه دارد . خدا پاک و منزّه است . هر چه در آسمان و زمین است مِلک خداوند است ، همه در قنوت نسبت به خدا هستند 

نکات ایه  : 

نکته اول  : چه کسانی گفتند خداوند فرزند دارد ؟ لا اقل سه دسته این نسبت را به خداوند داده اند . مرحوم شُبَّر ذیل ایه می فرماید ، یهودی ها ، مسیحی ها و مشرکین عرب این نسبت را گفته اند . مشرکین عرب می گفتند ، فرشتگان دختران خدا هستند ، یهودی ها می گفتند عُزیر ، پسر خداوند است و مسیحی ها می گفتند ، مسیح فرزند خداوند است ، هر سه دسته مشرک هستند و به خداوند تهمت می زنند و قران می فرماید ،  سُبْحَانَهُ

نکته دوم  : معنای سُبْحَانَهُ چیست ؟ در روایت ما از جمله در تسنیم جلد شش صفحه ٣١۴ امده است که ،  « البته ایت الله جوادی املی اصل روایت را از دُرّالمنثور سیوطی ، جلد یک صفحه ٢۶٩ نقل کرده » پیامبر ص می فرماید ، سُبْحَانَ اللّه ، یعنی ، خداوند را منزّه بدانید . یعنی خدایی که من او را می پرستم ، از هر نقص ، و از هر سوء و بدی منزّه است . امیرالمومنین علی ع هم می فرماید ، سَبحانَ اللَّه ، یعنی « هُو تَعظيمُ جَلالِ اللّه عزّ و جلّ و تَنزِيهُهُ عمّا قالَ فيهِ كُلُّ مُشرِكٍ  ، فإذا قالَهُ العَبدُ صَلّى علَيهِ كُلُّ مَلَكٍ » سُبحانَ اللّه یعنی ، جلال و عظمت خدا را بزرگ شمردن ، هر مشرکی نسبت ناروایی را به خداوند می دهد ، شما با گفتن سبحان الله می گوئید ،

خدای من ، منزّه است از حرف های شما ، و ثواب ان این است که ، وقتی عبد سبحان الله بگوید ، تمام فرشتگان اسمان ها بر کسی که سبحان الله می گوید صلوات می فرستند . در حدیث دیگری علی ع می فرماید  ،  سُبحانَ اللّه ، کلامی است که خداوند ، این ذکر را برای خودش پسندیده است . 

نکته سوم  : در تفسیر تسنیم و تفسیر نور ، حاج اقای قرائتی  « افتخار کاشان و جهان اسلام » امده است که انسان به چند دلیل نیاز به فرزند دارد

. ١ _ ما انسان ها میل به بقا داریم و می خواهیم ادامه داشته باشیم ، و فرزند و نوه نتیجه ما ادامه وجود خود ما می باشد ٢ _ قدرت انسان محدود است . و به تعبیر امام سجاد ع در دعای بیست و ششم صحیفه ، فرزند ، کمکِ والدین است ٣ _ انسان نیاز به انس دارد . قران در ایه بیست و یک  سوره یوسف می فرماید « أَكْرِمِي مَثْوَاهُ عَسَىٰ أَنْ يَنْفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا... » بزرگ و وزیر مصر ، وقتی یوسف را خرید و به همسر خودش که باردار نمی شد ، گفت ، جایگاه او را گرامی بدار ، برای ما مفید باشد . پس انسان لا اقل به سه دلیل انسان نیاز به فرزند دارد و خداوند از این کمبودها منزّه است. همه اسمان ها و زمین مِلک خداوند است 

نکته چهارم  : علامه طباطبایی ره ، ذیل این ایه استدلال ، اورده و می فرماید ، خداوند با دو برهان ، بیانِ انهایی که می گویند ، خداوند فرزند دارد را باطل می کند ، ١ _ اگر کسی بگوید خدا فرزند دارد ، یعنی جایز دانسته ،  خداوند که بعنوان پدر هست ،  موجودی باشد ، که بدن او بتواند ، یک جزء از او جدا شود ، از او ولادتی صورت بگیرد ، و این مخالف صفت « صَمَد » خداوند است ٢ _ پدر و مادر وقتی می خواهند فرزندی به دنیا بیاورند ، مقدماتی را تدریجاً بکار می گیرند ، نطفه در مدت نُه ماه تبدیل به فرزند می شود ، نیاز به تدریج دارد ، اما خدای قادر متعال ، امرش با « کُن ، فَیکون » بوجود می اید . خداوند نیاز به زمان ندارد . 

نکته پنجم  :  کلمه قُنُوت است  . قنوت یعنی چه ؟ مرحوم طبرسی در مجمع البیان جلد یک صفحه ١٩٢ می فرماید ، اصل قنوت یعنی دوام ، اما بر چند معنا استعمال می شود . ١ _ به معنای اطاعت خدا ، « كُلٌّ لَهُ قَانِتُونَ » همه موجودات ، قانت خداوند هستند یعنی مطیع خداوند هستند  ٢ _ به معنای نماز . قنوت به معنای نماز . مرحوم طبرسی می فرماید ، آیه ۴٣ سوره ال عمران که می فرماید ، « يَا مَرْيَمُ اقْنُتِي » یعنی نماز بخوان ، نه قنوت انجام بده  ٣ _ قنوت ، یعنی قرائت سوره طولانی بعد از حمد . طولانی شدن قیام . مرحوم طبرسی می فرماید ، روایتی که داریم ، که از پیامبر ص سوال می کنند ، بافضیلت ترین نماز کدام است ؟ پیامبر ص می فرماید ، نمازی که قنوتش طولانی باشد ، و این قنوت یعنی سوره طولانی تر بعد از حمد بخواند  ۴ _ قنوت به معنای دعا . ایه ٩ سوره زمر  « أَمَّنْ هُوَ قَانِتٌ آنَاءَ اللَّيْلِ ..» چه کسی است که در دل شب اهل قنوت باشد ، این قنوت ، یعنی قرائت دعای بعد از نماز وتر .  در مقاییس اللغه  امده ، هر استقامت در دین یعنی قنوت . علامه مصطفوی در التحقیق می فرماید ، در قنوت دو قید لحاظ شده است ، ١ _ اطاعت از خدا ، ٢ _ این اطاعت از خدا ، با خضوع باشد . پس « كُلٌّ لَهُ قَانِتُونَ » یعنی ، تمام اسمان ها و زمین و موجودات ان مطیع و فرمانبردار خدای متعال هستند و خاضعانه خداوند را اطاعت می کنند 

خدایا  : همه ما را اهل انجام کارها و کردارِ اَزکی ، صالح ترین قرار بده

خدایا  : ما را اهل تسبیح و تنزیه خدا قرار بده

خدایا  : ما را اهل قنوت ، اهل دعا ، اهل طول قیام و اطاعت خاضعانه خودت قرار بده 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ :

إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ ،  فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ ،  إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ
 ‏