تاریخ خبر:۱۴۰۴ شنبه ۲۰ مهر
متن کامل خطبه اول نماز جمعه : مورخ : ١۴٠۴/٧/١٨
امام جمعه کاشان : سختی و شدائد برای امتحان صبر، و رفاه و آسایش برای امتحان شکر است
امام جمعه کاشان : خداوند ربّ است و می خواهد روح ما را پرورش دهد، صبر و شکر از کمالات انسان است، این کمالات بدون امتحان و آزمون بدست نمی اید.
متن کامل خطبه اول نماز جمعه : مورخ : ١۴٠۴/٧/١٨
امام جمعه کاشان : سختی و شدائد برای امتحان صبر، و رفاه و آسایش برای امتحان شکر است
بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ
اَلْحَمْدُ وَ الثَّناءُ لِلِّهِ رَبِّ العالَمین وَ صَلَّی اللَّهُ عَلی سَیِّدِنا وَ نَبِیِّنا وَ حَبِيبُ قُلُوبِنَا و طَبیبِ نُفوسِنا اَبی القاسِم المُصطَفی مُحَمَّد ص وَ عَلي اَهلِ بَيتِه الطَيّبين الطّاهِرين سِیَّما بَقیّةِ اللّهِ فی الاَرَضین وَ لَعْنَةُ اللّهِ عَلَي أعْدآئِهِمْ أجْمَعينَ إلَي يَوْمِ الدّين
در صد و هفتاد و چهارمین خطبه در کاشان مُکرّم، هیجده مهرماه، هفدهم ربیع الثانی١۴۴٧ ، خود و شما برادران و خواهرانم را به رعایت بیشتر تقوا الهی، سفارش می کنم « اُوصیکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی اللّه ». هر چه می توانیم، به واجبات اهتمام بیشتری داشته باشیم که واجبی از ما ترک نشود و نسبت به محرمات، یک حرام در کارنامه اعمال ما ثبت نشود. مصداقاً هر هفته محضر صحیفه سجادیه می رویم و در صد و هیجدهمین جمله ، فراز دیگری از دعای بیستم صحیفه سجادیه دعای ( مَكَارِمِ الْأَخْلَاقِ وَ مَرْضِيِّ الْأَفْعَالِ ) را خدمت شما عرض می کنم « اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ امْنَعْنِي مِنَ السَّرَف » خدایا، من را از اسراف باز بدار. در سوره اعراف ایه ٣١ امده است « وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ » خداوند انسانی را که اهل اسراف باشد دوست ندارد. ممکن است کسی سوال کند، عواقب، دوست نداشتن خدا چیست؟ حذیفه از پیامبر ص سوال نمود، یا رسول الله، اخلاص چیست؟ پیامبر ص فرمود، « الإخْلاصُ سِرٌّ مِن أسْراري ، اسْتَوْدَعتُهُ قَلبَ مَن أحْبَبْتُ مِن عِبادي » اخلاص یکی از اسرار الهی است و خداوند ان را در قلب کسی می گذارد که او را دوست داشته باشد. این بیان الهی است. این مطلب را کنار ایه ٣١سوره اعراف می گذاریم که قران می فرماید، خداوند اسراف کار را دوست ندارد، نتیجه این می شود، خدا به انسان اسراف کننده، اخلاص نمی دهد. این محرومیت بزرگ معنوی است. در حدیث دیگری، امیرالمو منین علی ع می فرماید، « وَيْحُ اَلْمُسْرِفِ مَا أَبْعَدَهُ عَنْ صَلاَحِ نَفْسِهِ » وای به حال اسراف کننده، انسانی که اسراف می کند بسیار دور است، از این که بخواهد نفس خود را اصلاح کند، همه می خواهیم، نفس خود را اصلاح کنیم و به فلاح برسیم. گاهی اوقات ما در آب، برق، بنزین و انرژی اسراف می کنیم، که این عِقاب دارد، اسراف حرام است. قبلا، در برگه قبوض اب و برق از قول امام ره می نوشتند، زیاده روی در مصرف آب و برق موجب ضمان است، ضامن است ،کسی که اسراف می کند، نگوید، هزینه ان را پرداخت می کنم. من، یک بار، مغازه داری در رابطه با وزن یک دانه برنج سوال کردم، او گفت، پنج دانه برنج، یک گرم می شود، لذا، پنج هزار دانه برنج، یک کیلو گرم می شود. اگر نود میلیون ایرانی، یک عدد برنج اسراف کند، هیجده تُن برنج می شود. دو دانه برنج، سی و شش تُن می شود. ضرر مادی و معنوی اسراف را گفتیم. اسراف دیگری در قران آمده است و ان اسراف در عمر است، قران در آیه ۵٣ سوره زمر می فرماید « قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ..... » عده ای سرمایه عمر و جانشان را اسراف می کنند. شارحان در ذیل این آیه می فرمایند، هر گناهی « گناه با چشم، گوش، و زبان و دست باشد » ، این گناه اسراف در نفس و جان است، چون خداوند، این جان را، امانت به ماداده است و باید درست مصرف کنیم و وقتی ان را در گناه مصرف کنیم، اسراف در نفس و جان است و خداوند توبیخ می کند. مراقب اسراف باشیم. هفته قبل، صبح در مدرسه ای بودم، مدیر مدرسه عملی را انجام داد که من لذت بردم، در مسیری که بسوی نمازخانه مدرسه می رفتیم، مدیر، به دانش اموزان گفت، لامپ های اضافی را خاموش کنید. این روحیه مدیر در مدرسه و یا ادارات زیبنده است. این توصیه به تقوا در خطبه اول بود.
حجت الاسلام حسینی افزود : بحث اصلی و محوری و مستمر ما در خطبه ها ، قران است ، که به ایه صد و پنجاه و پنج سوره بقره رسیدیم ، « وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ ۗ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ » حتماً ما شما را با چیزهایی امتحان می کنیم « ایت الله جوادی املی می فرماید ( شَيْءٍ ) یعنی چیز کم » امتحان می کنیم با ترس، ناداری، کمبود در مال و جان، « نقص در انفس یک معنایش این است که، بچه انسان از او گرفته شود » و ثمرات و صابران را بشارت باد
نکات آیه :
نکته اول : در یک تقسیم بندی در قران دو گونه امتحان داریم :
١ _ امتحان شدائد، مصیبت، تلخی ها و سختی ها
2 _ امتحان رفاه، آسایش و نعمت
مفسران می فرمایند، خداوند ربّ است و می خواهد روح ما را پرورش دهد، صبر و شکر از کمالات انسان است، این کمال بدون امتحان و آزمون بدست نمی اید، اگر خداوند در جامعه ای، امتحان به مصائب، سختی ها، مشکلات و تلخی ها را اورد بخاطر این است که کمال صبر در من و شما بوجود بیاید و اگر شرایط رفاه، آسایش و نعمت به جامعه ای داده شد، خداوند، می خواهد امتحان شکر را از ان جامعه بگیرد که آیا آنان شاکر هستند یا خیر؟ بعنوان نمونه، قران در ایه هفت سوره کهف می فرماید « إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَى الْأَرْضِ زِينَةً لَهَا لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا »انچه در روی زمین شما می بینید، ما ان را زینت برای زمین قرار دادیم نه زینت شما، « زینت شما ایمان است » زینت بدن شما قرار دادیم، تا انان را امتحان کنیم. خداوند نعمت را داده ولی می فرماید، این نعمت، برای امتحان است، تا کدام یک شاکر هستید .
نکته دوم : در رابطه با « الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ »، آزمون به جوع، آزمون به خوف، آزمون به نقص اموال و نقص ثمرات است. آیت الله جوادی آملی در جلد هفتم تسنیم می فرماید، « وَالْجُوعِ » یعنی ناداری، هیچ چیزی برای خوردن ندارد، منتهی امتحان ناداری طولانی نیست، مدت کوتاهی خداوند امتحان ناداری را می اورد، حتی چیز کمی برای خوردن هم ندارد، اما نقص در اموال « وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ » امتحان کمبود است، دارد اما کم دارد. گرسنه و برهنه نیست، اما کم برای خوردن و پوشیدن دارد، مسکن دارد، اما مسکن او بسیار بسیار ساده است. امتحان نقص در اموال اگر برای کشور و جامعه ای بوجود می اید، باید ان جامعه ساده و با قناعت زندگی کند. امتحان بعدی، نقص در ثمرات است « وَنَقْصٍ مِنَ الثَّمَرَاتِ » است، مفسران دو معنا را برای نقص در ثمرات می فرمایند :
١ _ نقص در ثمرات یعنی، نقصِ ثمرات اقتصادی ، برای محصولات کشاورزی، آفت می اید، آب و نزولات آسمانی کم می شود و محصول کم بدست می اید
٢ _ نقص ثمرات، یعنی ثمره قلب شما، فرزند انسان از او گرفته می شود. امروز، در جمعه نشلجی ها در مشهد اردهال که حضور داشتیم، خبر دادند که جوانی که در رشته پزشکی دانشجو بود در اثر تصادف از دنیا رفت. این نقص در ثمره است. علامه طباطبایی ره، بین این دو احتمال، دومی را ترجیج می دهد و می فرماید، نقص در ثمرات یعنی فرزند انسان از دنیا برود یا به شهادت یا مرگ طبیعی. نقص در انفس « وَنَقْصٍ مِنَ الْأَنْفُسِ » را هم می فرمایند همان، کشته شدن است، یا به شهادت یا مرگ عادی. پس انسان را با ناداری، کمبود و نقص در ثمرات و اموال و انفس امتحان می کند تا صبر من و شما را بیازماید و ما به کمال صبر برسیم.
نکته سوم : برادران و خواهران، مسائل معنوی هم مانند مسائل مادی امتحان دارد. قران در سوره نمل آیه ۴٠ می فرماید « قَالَ هَٰذَا مِنْ فَضْلِ رَبِّي لِيَبْلُوَنِي أَأَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ »، با طیّ الارضی که آصف بن برخیا، تخت بلقیس را از فاصله حدود ششصد کیلومتری، در یک پلک به هم زدن، خدمت حضرت سلیمان اورد، حضرت سلیمان فرمود، این هم برای من امتحان است. نعمت های مادی که مشخص است، حتی مقامات معنوی هم امتحان است. هر مسئولیتی شما دارید، الان عزیزان نیروی انتظامی و پُست تشریف دارند، بسیاری از برادران و خواهران مسئول در بین جمعیت هستند. قران می فرماید، مقامی که شما دارید برای امتحان است. قران در سوره انعام ایه ١۶۵ می فرماید « وَهُوَ الَّذِي جَعَلَكُمْ خَلَائِفَ الْأَرْضِ وَرَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِيَبْلُوَكُمْ فِي مَا آتَاكُمْ ... » خدا، شما را خلیفه در زمین قرار داد« شما الان در جامعه مسئول هستید » بعضی از شما را رفعت داد « شما رئیس بودید و دیگران مرئوس » تا خداوند شما را امتحان کند در مسئولیتی که به شما داده است. روایت داریم هر کس ایمانش قوی تر باشد، امتحان های او سنگین تر است. علامه مجلسی ره در بحار جلد شصت و چهار صفحه ۲٢٢ روایتی را از امام صادق ع اورده است، امام می فرماید « انَّ في كتابِ عليٍّ عليه السلام ـ : إنّما يُبتلى المؤمنُ على قَدْرِ أعمالِهِ الحَسَنةِ ، فمَن صَحَّ دينُهُ وحَسُنَ عملُهُ اشْتدَّ بلاؤهُ ، وذلكَ أنَّ اللّه َ عزّ وجلّ لَم يَجعلِ الدُّنيا ثوابا لمؤمنٍ ، ولا عُقوبةً لكافرٍ، ومَن سَخُفَ دِينُهُ وضَعُفَ عملُهُ قلَّ بلاؤهُ » در کتاب جدّم علی ع، دیدم، مومن به اندازه اعمال حسنه اش امتحان می شود، کسی که دینش صحیح و عملش حَسَن باشد، ابتلائاتش بیشتر است. امروز سنگین ترین امتحان ها روی دوش امام زمان عجل الله تعالی فرجه است. در دعای ندبه امده است « عَزِیزٌ عَلَیَّ أَنْ تُحِیطَ بِكَ دُونِیَ الْبَلْوَی » تمام بلایا، تو را احاطه کرده است. بعد از امام عصر عجل الله تعالی فرجه، بیشترین بار امتحان های الهی برای مقام معظم رهبری است.
هر چه ایمان مومن قوی و شدیدتر باشد، امتحان سنگین تر است، چون خداوند ربّ است و می خواهد، استعدادهای ما را پرورش دهد تا به فعلیت برسد.
نکته چهارم : اگر انسان در امتحانات و شدائد صبر نماید، خداوند در آخر ایه می فرماید « وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ ». به اهل صبر بشارت بده، پاداش عظیمی برای انان است. علامه ره و دیگر بزرگان می فرمایند، خداوند نفرموده چه بشارتی. متعلقِ بشارت را قران بیان نکرده است، چون می خواهد بفرماید، ان پاداش خیلی گسترده و خیلی مهم است. هم اهمیت و هم گستردگی، و این شبیه ایه ده سوره زمر است « إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ » بدون محاسبه، اصلا به حساب در نمی اید اجر کسی که در مشکلات بتواند صبر کند
خدایا : همه ما را، ملت و خانواده های ما را اهل صبر و موفق در ابتلائات مختلف، نعمت ها و شدائد قرار بده
بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ
وَالْعَصْرِ، إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ ، إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ