تاریخ خبر:۱۴۰۴ جمعه ۲۲ شهريور
متن کامل خطبه اول نماز جمعه : مورخ : ١۴٠۴/۶/٢١
امام جمعه کاشان : راه رسیدن به تزکیه، تفسیر و تعلیم، قران است. آموزش فکری مقدمه برای پرورش روح است
امام جمعه کاشان : چند مصداق از حسنه دنیا که ما همیشه در قنوت از خدا درخواست می کنیم، عبارتند:
١ _ زبانی که ذاکر باشد، ٢ _ قلبی که در مقابل عظمت خدا خاشع باشد، ٣ _ همسر صالح ۴ _ فرزند خوش اخلاق و مودب.
متن کامل خطبه اول نماز جمعه : مورخ : ١۴٠۴/۶/٢١
امام جمعه کاشان : راه رسیدن به تزکیه، تفسیر و تعلیم، قران است. آموزش فکری مقدمه برای پرورش روح است
بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ
اَلْحَمْدُ وَ الثَّناءُ لِلِّهِ رَبِّ العالَمین وَ صَلَّی اللَّهُ عَلی سَیِّدِنا وَ نَبِیِّنا اَبی القاسِم المُصطَفی مُحَمَّد ص وَ عَلي اَهلِ بَيتِه الطَيّبين الطّاهِرين سِیَّما بَقیّةِ اللّهِ فی الاَرَضین وَ لَعْنَةُ اللّهِ عَلَي أعْدآئِهِمْ أجْمَعينَ إلَي يَوْمِ الدّين
در صد و هفتادمین خطبه در کاشان مُکرّم، بیست و یک شهریورماه و نوزده ربیع الاول ١۴۴٧ ، خود و شما برادران و خواهران را به رعایت تقوا الهی، سفارش می کنم « اُوصیکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی اللّه ». مصداقاً هر هفته محضر صحیفه سجادیه می رویم و در صد و چهاردهمین همین جمله ، فراز دیگری از دعای بیستم صحیفه سجادیه دعای ( مَكَارِمِ الْأَخْلَاقِ وَ مَرْضِيِّ الْأَفْعَالِ ) را خدمت شما عرض می کنم « اللَّهُم وَ امْنِحْنِي حُسْنَ الدَّعَةِ » خدایا، به من ببخش و برخوردار کن، خوبی زندگی را. مرحوم سید علی خان کبیر می فرماید، « دَعَة » یعنی، راحتی و زندگی آسوده خاطر. خدایا به ما زندگی آسوده خاطر عطا بفرما. اگر زندگی، زندگی آسوده ای باشد و به تعبیر قران « رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً » خدا به ما در دنیا حسنه بدهد، در روایات چند مصداق امده است. حسنه دنیا چیست که ما همیشه در قنوت از خدا درخواست می کنیم؟ چند مصداق را ذکر می کنیم:
١ _ زبانی که ذاکر باشد، به یاد خدا باشد
٢ _ قلبی که در مقابل عظمت خدا خاشع باشد، انسان خضوع و خشوع داشته باشد، علاوه بر اعضاء ظاهری بدن انسان، قلب و درون انسان هم در مقابل خدا متواضع باشد
٣ _ همسر صالح مصداقی از حسنه دنیا می باشد،
۴ _ فرزند خوش اخلاق و مودب، پسر و دختر شما مودب باشد، آداب اسلامی و شرعی را رعایت کند، اهلِ نماز و حجاب باشد، در معاشرت ها خوب برخورد کند
این موارد می تواند زندگی انسان را اسوده کند و این ها مصادیقی از زندگی اسوده خاطر است که ما مُجمل ان را با این جمله « اللَّهُم وَ امْنِحْنِي حُسْنَ الدَّعَةِ » به خدا عرضه می کنیم. خدایا، زندگی راحت و آسوده خاطر به همه ما عطا بفرما.
حجت الاسلام حسینی افزود : بحث اصلی و محوری و مستمر ما در خطبه ها ، قران است ، که به ایه صد و پنجاه و یک سوره بقره رسیدیم ، « كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ » همانطور که در بین شما پیامبری از خودتان فرستادیم تا پنج وظیفه را انجام دهد:
١_ تلاوت آیات،
٢ _ شما را تزکیه کند و رذائل اخلاقی شما را پاک کند
٣ _ کتاب را به شما تعلیم دهد و تفسیر کند،
۴ _ حکمت را به شما تعلیم دهد،
۵ _ به شما انچه را که اصلا امکان نداشت شما بیاموزید، تعلیم بدهد
نکات آیه :
نکته اول : « كَمَا » تشبیهی است که خدا بیان می فرماید، علامه طباطبایی ره در المیزان جلد یک صفحه ٣٣٠می فرماید، یعنی، نعمتی را قبلا به شما داده بودیم و ان، این بود که حضرت ابراهیم بعد از حضرت ادم، خانه کعبه را تجدید بنا نمود، این خانه ای که حضرت ابراهیم بنا نهاده، و خانه توحید بود و برای ان خانه دعا کرده بود، ما ان خانه را برای شما قبله قرار دادیم. این یک نعمت است. ضمنا نعمت دیگری هم به شما دادیم « اَرسَلنا رَسُولًا مِنْكُمْ » پیامبری از خودتان برای شما فرستادیم. این دو نعمت امتنان است، یعنی جزو نعمت های بزرگ برای همه بشریت و ما مسلمانان است. پس « كَمَا » یعنی همانطور که قبله یک نعمت بود، امدن پیامبر ص هم نعمت است
نکته دوم : حضرت ابراهیم برای اینده خودش دعا می کرد، ما هم یاد بگیریم و برای نسل اینده خودمان دعا کنیم، که نسل ما تا قیامت، پیرو قران، و پیرو چهارده معصوم باشند. در بحارالانوار جلد ٢١ صفحه ١٣٨، این روایت ذکر شده است، پیامبر ص می فرماید « أنَا دَعوَةُ أبي إبراهِيم » من مستجاب شده، دعای پدرم، حضرت ابراهیم هستم. شرح این حدیث این است، حضرت ابراهیم لا اقل دو دعا دارند.
١ _ قران در سوره شعراء ایه ٨۴ « وَ اجْعَلْ لِي لِسانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ » خدایا در اینده برای من لسان صدق باقی بگذار.
٢ _ سوره بقره آیه ١٢٩« رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا... » در این امت، مردم مکه مبعوث کن، پیامبری از انها. هر دو دعای حضرت ابراهیم مستجاب شده است. علامه ره می فرماید، اصلِ بعثت پیامبر ص، مستجاب شده دعای ایه ١٢٩ سوره بقره« رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا...
» است، ولی این که دعا کرد « وَ اجْعَلْ لِي لِسانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ » برای من زبان صدق در آینده باقی بگذار، علامه ره می فرماید، استجابت این دعا به این است که آئین پیامبر ص که همان آئین حضرت ابراهیم بود، یعنی توحید « لا اله الا الله » باقی می ماند و این می شود مستجاب شده این دعا « وَ اجْعَلْ لِي لِسانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ ». لذا امروز در دعای ندبه خواندیم « وَ بَعْضٌ اتَّخَذْتَهُ لِنَفْسِکَ خَلِیلًا وَ سَأَلَکَ لِسانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ فَأَجَبْتَهُ، » بعضی از انبیاء، برای تو خلیل الله شدند، و از تو درخواست کرد که در اینده لسان صدق برایش باقی بماند و تو اجابت نمودی. پس اصل بعثت پیامبر ص و باقی ماندن توحید، مستجاب شده دعای حضرت ابراهیم است
نکته سوم : معنای « أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ » چیست؟ در تفاسیر ما امده است، ناشناخته بودن، اختلاف نژادی و زبانی برای نپذیرفتن دعوت انبیاء بهانه است. خداوند می خواهد این بهانه را از بعضی از مخاطبین بگیرد، لذا درباره انبیاء دیگر، در ایات قران نمونه هایی امده است:
سوره اعراف آیه ۶۵ « وَإِلَىٰ عَادٍ أَخَاهُمْ هُودًا » برادر قوم شان، عاد را فرستادیم.
سوره اعراف ٧٣ « وَإِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا » حضرت صالح، برادر این قوم را فرستادیم.
سوره اعراف ٨۵ « وَإِلَىٰ مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا » حضرت شعیب، برادر قوم را فرستادیم. از میان ان قوم، پیامبر برای ان قوم می اید.
اما درباره پیامبر ص عزیز ما، تعبیر بالاتری امده است، قران در سوره آل عمران ١۶۴ می فرماید« إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ » یا در سوره توبه ایه ١٢٨ « لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ » از نفسِ خودتان. در این جا و در ایه ١۵١ سوره بقره هم می فرماید« أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ » در بین شما. دو عنصر وجود دارد، ١ _ پیامبر ص در بین مردم است و بلا تشبیه، به اصطلاح امروزی، مدیر پروازی نیست. پیامبر ص، در بین مردم است و شب و روز با مردم است، لذا یکی از شرایط ائمه جمعه، که از طریق شورای سیاست گذاری امامان جمعه اعلام شده است این است که، امام جمعه و خانواده اش در شهری که امامت جمعه را بر عهده دارد، حضور داشته باشد، فرزندانش در مدارس ان شهر باشند. ٢ _ « مِنکُم » پیامبر ص از جنس و قبیله خودشان بود، لذا پیامبر ص مشروعیت الهی دارد و با این دو عنصر، پیامبر ص دارای حدّ خاص و بالای مقبولیت جامعه را پیدا می کند
نکته چهارم: پنج وظیفه پیامبر در این ایه :
١ _ « يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا » تلاوت، خواهران و برادران، تلاوت مهم است.
کتابِ تولد در لس انجلس را بخوانید، جوانی می گوید، عموی من در امریکا پمپ بنزین داشت و من از چهارده سالگی به امریکا رفتم، حجاب و نماز را کنار گذاشته بودیم، در سن هفده سالگی و در اوج عیاشی، برای تکمیل عیاشی، تصمیم گرفتم به برزیل بروم، برزیل علاوه بر فوتبال که می شناسید، کارناوال های شادی دارند که خانم ها و اقایان بصورت عریان و نیمه عریان از ساعت نه شب تا دو نیمه شب برنامه رقص دارند، موقع خداحافظی، خواهرم که حجاب نداشت، قران را اورد، و به من گفت از زیر قران رد شو، من خنده ام گرفت، گفتم، تو حجاب نداری، این خرافات چیست؟ این کتاب چه فایده ای دارد؟ بعد از این که از زیر قران رد شدم، کتاب را به نیت این که بخوانم و غلط های ان را بگیرم از خواهرم، گرفتم، تا به خواهر بفهمانم قرن بیست و یک، قرن قران نیست. وارد برزیل شدم و در هتل مستقر شدم، از بیرون هتل صدای هیجانات کارناول ها می امد، من به خودم گفتم، فرصت دارم، استراحت می کنم و بعد می روم. خوابم نمی برد، تصمیم گرفتم مطالعه کنم. از کوله پشتی قران را بیرون اوردم، عربی را اشنا نبودم، ترجمه قران از سوره حمد را شروع کردم. به این ترجمه برخورد کردم « این کتاب، هیچ شکی در ان نیست، برای هدایت از طرف خدا امده است ». پیش خودم فکر کردم، چه ادعای بزرگی دارد، که می گوید، هیچ شکی در ان نیست، ادامه دادم تا به این ترجمه برخورد نمودم، « اگر شک دارید که قران از طرف خداوند است مانند ان را بیاورید ». بیشتر دقت کردم و گفتم، چهارده قرن است،هیچ متخصص زبان عرب نتوانسته است ایه ای مانند قران بیاورد. همین جمله من را عوض نمود. من یک هفته برای عیاشی به برزیل رفته بودم، ولی چهار هفته در هتل ماندم و ترجمه را خواندم و این تلاوت و ترجمه و قران دست من را گرفت.
٢ _ وظیفه دیگر پیامبر ص تزکیه است، تزکیه یعنی، روح ما نیاز به پرورش دارد، باید رذائل اخلاقی را کنار بگذاریم و فضایل را بیاوریم، فضایل را پرورش بدهیم تا این که به مقامات عالی برسیم. پیامبر ص مُزکّی و تزکیه کننده ما می باشد . قران می فرماید اگر می خواهیم نفس خود را تزکیه کنیم، باید:
الف _ تقوا داشته باشیم. بوسیله تقوا، باید، دشمنی بنام بُخل را کنار بگذاریم، قران در سوره حشر آیه نه می فرماید « وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ... » هر کس بخل و ثروت اندوزی را کنار بگذارد، و نسبت به ان تقوا داشته باشد به فلاح می رسد. فلاح یعنی همان تزکیه
ب _ پیامبر ص به ما یا داد که واجبات مالی خود را بدهیم، قران در سوره توبه آیه ١٠٣ می فرماید« خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ » یا رسول الله، زکات انها را بگیر، خمس خود را بپردازند، نفس آنها تزکیه می شود
ج _ نماز اقامه کنند و زکات فطریه بدهند. قران در سوره اعلی، آیه ١۴ و ١۵ می فرماید، « قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّىٰ ، وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّىٰ » به فلاح می رسد کسی که زکات فطریه بدهد، نام خدا را ببرد و نماز بگذارد
د _ قمار، خمر و شراب در زندگی نباشد، قران در سوره مائده آیه ٩٠ می فرماید « یا ایها الذین آمنوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لعلّکُم تُفلحُون » شراب، قماربازی، بت ها، اگر می خواهید تزکیه شوید، نباید این ها در زندگی باشد. من در همین جا به وزارت ارشاد هشدار می دهم، وزیر محترم ارشاد، فیلم های خانگی، قمار بازی را تدریجاً رواج می دهد، فیلم های خانگی را دریابید
و _ رعایت اداب معاشرت انسان را به فلاح می رساند. قران در ایات ٢٧ و ٢٨ سوره نور می فرماید « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّىٰ تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَىٰ أَهْلِهَا ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ، فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّىٰ يُؤْذَنَ لَكُمْ ۖ وَإِنْ قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا ۖ هُوَ أَزْكَىٰ لَكُمْ ۚ » وقتی می خواهید به منزلی بروید، تماس بگیرید، سلام کنید، اذن بگیرید، این برای شما بهتر است، اگر کسی در منزل نبود، بدون اذن وارد منزل نشوید، این برای شما تزکیه است. اداب معاشرت و ادبی که مادر به فرزندش یاد می دهد، باعث تزکیه می شود
٣ _ وظیفه سوم پیامبر ص، تعلیم و تفسیر قران است، رابطه تعلیم و تفسیر با تزکیه این است، تزکیه، هدف عالی و نهایی است و راه رسیدن به تزکیه، تفسیر و تعلیم، قران است. آموزش فکری مقدمه برای پرورش روح است
۴_ وظیفه چهارم پیامبر ص تعلیم حکمت است. حکمت یعنی براهین خداشناسی، پیامبر ص امده است تا خدا را به ما بشناساند، « معرفت الله ». البته اهل بیت معرفت الله، را به امام شناسی تعبیر کرده اند. پس حکمت یعنی، دوازده امام را بشناسیم، خدا را بشناسیم، حکمت یعنی پند اخلاقی در زندگی ما باشد و قرار است پیامبر ص این ها را به ما یاد بدهد
۵ _ وظیفه پنجم پیامبرص این است، تعلیم، انچه که اصلا، عقل بشر به ان نمی رسید « مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ » عقل، اجمالا می تواند بفهمد که عالم مبدءئی دارد، خدا دارد، معاد وجود دارد، اما برای ان معاد، چه کار و عبادتی لازم است، عبادت چگونه انجام بدهم، منازل قیامت چیست؟ خصوصیات برزخ چیست؟ نماز، روزه، حج را چگونه انجام بدهم، این ها نیاز به وحی دارد. بدون وحی، عقل بشر به هیچ وجه، جزئیات را نمی تواند متوجه شود. شهید مطهری ره حتی در بحث خداشناسی می فرماید، فلاسفه ای که از وحی دور باشند، فلسفه حداکثر محرک اول را اثبات می کند، می گوید، هر حرکتی، محرکی دارد تا به محرک اول برسد. خدای خشک، را ثابت می کند، اما خدای انبیاء، انسان عاشق خدای انبیاء می شود. در زیارت امین الله می خوانیم، « اللَّهُمَّ إِنَّ قُلُوبَ الْمُخْبِتِينَ إِلَيْكَ وَالِهَةٌ » قلب انسان های مُخبت، خاضع و متواضع، نسبت بخدا شیدا و عاشق است. این خدایی است که پیامبر ص برای ما آورده است.
بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ
وَالْعَصْرِ، إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ ، إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ