امام جمعه کاشان : خطبه های نماز جمعه باید عالمانه ، کاربردی و همراه با تحلیل باشد
حجت الاسلام سید سعید حسینی در دیدار با امامان جمعه کشور هند در رابطه با ویژگی های امام جمعه اظهار داشت : در رابطه با ویژگی های نماز جمعه ، مطالبی در رابطه با نماز ، خطبه ها و ارتباطات مردمی بیان می کنم . در رابطه با بحث نماز ، اولین نکته این است که ، امام جماعت و جمعه باید برای اخلاص تلاش کند . زیرا خداوند در سوره ماعون می فرماید « فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّينَ ، الَّذِينَ هُمْ عَنْ صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ الَّذِينَ هُمْ يُرَاءُونَ » وای به حال نماز گزاران ، کسانی که نماز را سبک می شمارند ، کسانی که در نماز ریا می کنند . در تفسیر تسنیم ، ایت الله جوادی املی درباره ویل می فرماید ، وَیل دو معنا دارد ، 1 _ وای به حالِ 2 _ مکانی در جهنم است ، که وقتی شخص را از بالا پرتاب می کنند ، هفتاد سال طول می کشد تا شخص جهنمی به قعر ان برسد . راه بدست اوردن اخلاص این است : حذیفه از پیامبر گرامی اسلام ص پرسید : اخلاص چیست؟ حضرت فرمود : من از جبرئیل پرسیدم اخلاص چیست ؟ او گفت: حق تعالی فرمود : اخلاص یکی از اسرار من است که آنرا در قلب بنده ای که دوستش دارم می گذارم . « اَلْإِخْلاَصُ سِرٌّ مِنْ أَسْرَارِي اِسْتَوْدَعْتُهُ قَلْبَ مَنْ أَحْبَبْتُ مِنْ عِبَادِي » لذا اگر می خواهیم نماز ما خالصانه باشد ، باید کاری کنیم که خدا ما را دوست داشته باشد ، اگر خدا ما را دوست داشته باشد محبوب خدا می شویم .
وی گفت : باید چکار کنیم تا محبوب شویم ؟ در ایه 31 ال عمران امده است. بگو ، اگر خدا را دوست دارید از رسول الله اطاعت کنید که نتیجه ، این می شوده محبوب خدا می شویم . « قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي یُحببکم الله » لذا هر چه می توانیم ایمان خود را بخدا بیشتر کنیم . دومین ویژگی نماز این است که در نماز حضور قلب داشته باشیم . روایت داریم ، اگر امام جماعت در حضور قلب دقت نکند ، مانند ، سلطان جائر است . همانگونه که سلطان به زیر مجموعه خودش ظلم می کند ، اگر امام جماعت هم برای حضور قلب مواظبت نکند ، نسبت به مامومین ظلم کرده اند . آیه سوره ماعون « الَّذِينَ هُمْ عَنْ صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ » را در نظر بگیرید ، علامه طباطبایی در المیزان ، چند معنا برای ساهون می فرماید : 1_ برای نماز بی مبالات است . که نماز قضا می شود یا اداء . 2 _ غافلون ، نماز می خوانند. اما از ابتدا تا اخر نماز متوجه خدا نیستند ، حضور قلب ندارند . 3 _ معنای سوم ساهون، یعنی کسی که نماز خود را عمداً از اول وقت خودش بدون دلیل به تاخیر بباندازد . برای حضور قلب در نماز ، باید به خشوع برسیم . در سوره مومنون می فرماید ، مومن نماز می خواند و در نماز هم خاشع است. ( الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ ) ایت الله مصباح می فرماید ، خشوع را به کسی می دهند که عظمت خداوند را درک کند .
وی در بیان عظمت خدا به روایتی از اصول کافی اشاره نمود و گفت : خانمی ، روزی خانمی به نام زینب که شغلش عطر فروشی بود ، خدمت پیامبر ص رسید و عرض کرد برای من بگو خداوند چقدر بزرگ و با عظمت است ، پیامبر ص فرمود : من مخلوق خدا را توصیف می کنم بعد خودت به بزرگی خدا خودت پی ببر ، آنگاه فرمود ، تمام ستاره هایی که شب در آسمان می بینی مانند یک انگشتر هستند و زیر مجموعه آسمان اول می باشند . این آسمان اول مانند بیابان وسیعی است و نسبت ستارگان به آسمان اول « کحلقة فی فلات » مثل یک حلقه ای که در بیابان افتاده است ، یعنی، ستاره ها مانند حلقه و اسمان اول مانند بیابان است . بعد پیامبر ادامه دادند : این اسمان اول در برابر آنچه که بالای آن است و آسمان دوم می باشد مثل حلقه ای است در بیابان ، و این دو اسمان با هم با هر آنچه در آنها هستند در برابر آنچه که بالای آن است ، همچون حلقه ایست در بیابان ، و به همین ترتیب آسمان سوم در مقابل آسمان چهارمی ، تا به آسمان هفتم برسد و آسمان هفتم نسبت به کرسی مانند حلقه است و کرسی نسبت به عرش خدا ، و خداوند تمام این ها را با یک امر « کُن ، وجود باش » بوجود آورده و اینها همه مخلوق هستند . برای توجه در نماز ، لحظه ای قبل از نماز ، تامل کنیم ، به عظمت خدا فکر کنیم . و خداوند با این عظمت ، در اذان و اقامه به ما می گوید ، حَیَّ ، بشتاب .
نکته دوم : حجت الاسلام در رابطه با خطبه های نماز جمعه گفت : در خطبه اول و دوم ، به تقوا توصیه می کنید ، در توصیه به تقوا به ( اُوصیَکُم عِبادَالله وَ نَفسیِ بِتَقوَی اللّه ) اکتفا نکنید ، مصادیق را هم ذکر کنید .
من در خطبه های کاشان این روش را دارم ، درخطبه اول، دعای بیستم صحیفه سجادیه « مکارم الاخلاق » را انتخاب کرده ام و هر هفته یک جمله از آن را در سه دقیقه شرح می دهم ، شرح های خوبی هم بر صحیفه نوشته شده است ، مانند ، شرح ریاض السالکین تالیف سید علی خان کبیر ، و در خطبه دوم هم ، هر هفته یکی از حکمت های نهج البلاغه را با استفاده از شرح های نهج البلاغه « شرح ابن میثم ، مغنیه ، خویی ، ابن ابی الحدید » توضیح می دهم . برای محتوای خطبه ، سراغ قران رفته ام ، از سوره حمد شروع کرده ام ، و هر هفته یک ایه را با استفاده از تفسیر ، تسنیم ، المیزان و تفاسیر روایی ، در چهار نکته از این آیه را شرح می دهم ، اگر آیه هم طولانی بود ، در دو یا سه خطبه انرا توضیح می دهم . نکات ایه باید متقن باشد « به تعبیر قران ، قول سدید » کاربردی باشد ، تکراری هم نباشد . درباره محتوای خطبه دوم ، مهمترین مناسبت های قمری و ملی و روز را انتخاب می کنیم . بعنوان نمونه ، به سالگرد شهادت حمزه سید الشهداء می رسیم ، به تسلیت اکتفا نمی کنم ، تحلیل ارائه می دهیم . مثلا ، جنگ احد که حمزه شهید شد را بررسی می کنیم ، اثر شهادت را در طول تاریخ بررسی می کنیم ، در کتاب سفینه البحار ، شیخ عباس قمی ره امده است ، شخصی خدمت امام صادق ع رسید و سوال نمود ، چرا علی ابن ابی طالب ع حق خودش را نگرفت ؟ امام فرمود ، شما فکر می کنید ، چه کسی از بنی هاشم مانده بود ، کسی نبود . امام علی ع ، اگر جعفر ابن ابی طالب و حمزه را داشت ، امام علی حق خودش را می گرفت ، بعد این جمله را کاربردی کرده و عنوان می کنم ، چه عاملی باعث شد ، که جنگ احد شکست بخورد ، بخاطر کسانی بود که محافظ تنگه احد بودند ، دنیاطلب شدند و سراغ غنایم امدند ، این عبرت است . عبرتش این است که دنیاطلبی ، چهل و پنج نفر از آن پنجاه نفر ، باعث شد سپاه اسلام شکست بخورد ، حمزه شهید شود و حضرت علی نتواند حق خود را بگیرد .
امام جمعه کاشان در ادامه گفت : برای مناسبت های ملی هم همینطور است . در تاریخ کشورمان مناسبت هایی داریم ، نسل جوان هم خبر ندارد . بعنوان نمونه سیزدهم اردی بهشت ، سال ۵٩ ، کودتای نقاب اتفاق افتاد . صرف گفتن و یادآوری این روز کافی نیست ، برای توضیح بیشتر ، شاید پنج ساعت مطالعه می کنم تا کودتا را توضیح دهم . وی در همین رابطه گفت ، امریکا تصمیم گرفتند کودتا کنند . عوامل کودتا از نیروی هوایی بودند، نیروهای خود را از چند پایگاه هوایی و پادگان زمینی جمع نمودند ، زمان عملیات و پایگاه هوایی مشخص شد ، از ۵۳ هواپیمایی که در پایگاه شهید نوژه بود ۱۶ هواپیما باید عملیات را انجام دهد ، فقط سه هواپیما مخصوص جماران طراحی شد . هواپیمای اول باید بمب های سنگین پرتاب کند ، هواپیمای دوم موشک بزند و هواپیمای سوم ، بمب هایی بزند که هر بمب ۶۵٠ نارنجک دارد ، اما شخصی که قرار بود جماران را بمباران کند خودش تعریف کرد که سران کودتا به من ماموریت دادند که بیت امام را هدف قرار بدهم این فرد به یکی از پادگان های سپاه مراجعه نمود و تقاضای دیدار با امام ره را داشت اما چون این دیدار مقدور نبود ، گفت آقای خامنه ای را خبر کنید . مقام معظم رهبری در خاطرات خودشان تعریف می کنند ، بعد از نماز صبح با او نشستم و او ماجرا را تعریف کرد . کارهای ضد کودتا انجام شد .
حجت الاسلام حسینی گفت : برای مناسبت های روز هم همینطور است . عملیات ایران بر علیه اسرائیل مطرح است ، بعضی اخبار را صدا و سیما یا فضای مجازی مطرح کرده است ، لذا صرف گفتن این مطالب مناسب نیست چون تکراری می شود . باید مطالب بیشتری گفته شود . وی همچنین گفت : توصیه می کنم موقعی که نام چهارده معصوم گفته می شود ، بعد از نام شریف امام زمان ، دعای فرج را بخوانیم . این خواندن.، توجه می آورد
نکته سوم : امام جمعه کاشان در رابطه با ارتباط مردمی ائمه جمعه گفت : خداوند در سوره ماعون می فرماید « یَمْنَعُونَ الْماعُون » ، وای به حال کسی که منع می کند از احتیاجات همسایه ، این آیه « وَیل » ، دارد . امام جمعه و جماعت نباید از نیاز همسایگان و همشهری خودش غافل باشد . ما پیرو پیامبر ص هستیم و پیامبر برای ما الگو و اسوه است . وصف پیامبر ص در قران در سوره توبه آیه ١٨٢ این گونه امده است « لَقَد جاءَكُم رَسولٌ مِن أَنفُسِكُم عَزيزٌ عَلَيهِ ما عَنِتُّم حَريصٌ عَلَيكُم بِالمُؤمِنينَ » رنج ما برای پیامبر ص سنگین است ، ما هم باید اینطور باشیم ، در ارتباط مردمی ، برای رفع نیاز باید واسطه خیر باشیم و برای ایمان مردم حریص باشیم . ما باید نهایت تلاش خودمان را انجام دهیم که ایمان جامعه قوی شود . مقام معظم رهبری برای این مرحله ، سه گام مشخص کرده است ، خودسازی ، جامعه سازی و تمدن سازی . تنها به فکر خودم نباشم ، جامعه ایران و هندوستان باید ساخته شود .
همت خود را بلند کنیم و از این مهمتر باید تمدن بزرگ اسلامی بوجود بیاوریم که این مقدمه ایست برای ظهور امام زمان ع