تاریخ خبر:۱۴۰۳ جمعه ۲۸ دي
متن کامل خطبه اول نماز جمعه : مورخ : ٢٨ / ١٠ / ١۴٠٣
امام جمعه کاشان : مقام لَدُاللّهی رسول الله ص و قرآن کریم / جایگاه بشارت و انذار در تربیت
امام جمعه کاشان : ایت الله جوادی املی می فرمایند ، هر انسان بالغ و عاقلی مکلّف است . یعنی روز قیامت از ما سوال می کنند که عمر خودرا چکار کردی ؟ اما از پیامبران جدا سوال می شود . قران در ایه شش سوره اعراف می فرماید « فَلَنَسْأَلَنَّ الَّذِينَ أُرْسِلَ إِلَيْهِمْ وَلَنَسْأَلَنَّ الْمُرْسَلِينَ » حتما ، از مردم سوال می کنیم و از انبیاء هم سوال می کنیم
متن کامل خطبه اول نماز جمعه : مورخ : ٢٨ / ١٠ / ١۴٠٣
امام جمعه کاشان : مقام لَدُاللّهی رسول الله ص و قرآن کریم / جایگاه بشارت و انذار در تربیت
بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ
اَلْحَمْدُ وَ الثَّناءُ لِلّهِ رَبِّ العالَمین وَ الصَّلوۀ وَ السَّلامُ علي خَير خَلقِه و اَشرَف بَريته اَبی القاسِم مُصطَفی مُحَمَّد وَ علي اَهلِ بَيتِه الطيّبين الطّاهِرين سِیَّما بَقیّة اللّهِ فی الارضین وَ لَعْنَةُ اللّهِ عَلَي أعْدآئِهِمْ أجْمَعينَ إلَي يَوْمِ الدّين
در صد و سی و هفتمین خطبه در کاشان مُکرَّم ، خود و شما را به رعایت بیشتر تقوای الهی سفارش می کنم . « اُوصیکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی اللّه » . مصداقاً محضر صحیفه سجادیه می رویم و در هشتاد و یکمین جمله ، فراز دیگری از دعای بیستم صحیفه سجادیه دعای ( مَكَارِمِ الْأَخْلَاقِ وَ مَرْضِيِّ الْأَفْعَالِ ) را خدمت شما عرض می کنم : « وَ اجْعَلْنِي عَلَى مِلَّتِكَ أَمُوتُ وَ أَحْيَا ، » . خدایا من را بر ملت و آئین خودت ثابت قرار بده تا با ان آئین بمیرم و با آن آئین زنده شوم . مرحوم سید علی خان کبیر در شرح این عبارت در ریاض السالکین می فرماید ، اَلّمِلَّه ، یعنی ، دین . منتهی اصل ان برای دین الهی بوده ولی با توسعه برای ملت کفر هم گفته می شود . ضمنا کلمه « عَلَى » که در این عبارت امده است ، یعنی ، من بر دین تو ثابت باشم . مسلمان از دنیا رفتن در ایات مختلف قران بعنوان ادعیه امده است . قران در ایه ١٢۶ سوره اعراف می فرماید ، وقتی ساحران فرعون ایمان اوردند و تهدید به قتل شدند ، این دعا را طلب نمودند «... رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِينَ » خدایا به ما اِفراغ صبر بده . ایت الله جوادی آملی در تسنیم جلد ٢٩ ، اِفراغ صبر را با انزال صبر و با افاضه صبر متفاوت می دانند و می فرمایند ، جایگاه ان بعد از درخواست شرح صدر است و می فرمایند ، شرح صدر یعنی ، خدایا ظرف قلب من را برای صبر و اسلام وسیع کن « رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي » اما اِفراغ صبر « رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا » یعنی ، صبر کامل را در قلب من قرار بده . اِفراغ صبر یعنی ، قلب من لبریز از صبری شود که خدا به من می دهد ، خصوصا زمان هایی که انسان مورد امتحان سنگینی ، مانند « ماجرای غزّه » قرار می گیرد . در ادامه می فرماید ، ما را مسلمان بمیران . یعنی مرگ ما در حالت غفلت نباشد . بدون اسلام نباشیم . این توصیه به تقوا در خطبه اول بود .
حجت الاسلام حسینی افزود : بحث اصلی و محوری و مستمر ما در خطبه ها ، قران بود ، که به ایه صد و نوزدهم سوره بقره رسیدیم ، « إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا ۖ وَلَا تُسْأَلُ عَنْ أَصْحَابِ الْجَحِيمِ » یا رسول الله ، ما تو را به حق فرستادیم که هم بشارت بدهی و هم انذار و ترساندن از جهنم . در مورد جهنمیان مواخذه نخواهی شد که چرا انان جهنمی شدند .
نکات ایه :
نکته اول : در رابطه با « إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ » می باشد . ایت الله جوادی آملی در تسنیم جلد شش صفحه ٣۵۶ در ذیل این عبارت می فرمایند ، همانطور که قران یک مقام « لَدُاللّهی» دارد ، از لَدُن ، از نزد خدا امده است ، همین مقام برای پیامبر اکرم ص هم می باشد . در مورد قران در ایه شش سوره نمل امده است « وَإِنَّكَ لَتُلَقَّى الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَكِيمٍ عَلِيمٍ » تو قران را از مقام لَدُنّی دریافت می کنی ، پس قران جایگاه والایی دارد و از انجا نازل می شود . این جا می فرماید ، پیامبر هم چنین جایگاهی دارد « إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ » ما تو را فرستادیم . از مقام « لَدُاللّهی » فرستادیم . پس یک فرستاده شده پیامبر ص است و یکی هم قران . کدام یک از این فرستاده شده ها اصل هستند ؟ ایت الله جوادی آملی می فرمایند ، در این ارسال و در این انزال یکی قافله سالار و اصل است و دیگری همراه و همسفر است . و به کمک ایه ١۵٧ سوره اعراف « ... وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ ... ، » ای مسلمانان ، از نوری که با« مَعَهُ » است ، تبعیت کنید ، ایت الله جوادی املی با توجه به این ایه می فرمایند ، انکه اصلی است پیامبر ص است . ای مردم ، خوشا به حال شما که پیرو این پیامبر هستید . قران با همه عظمتش که تجلّی اعظم خداوند است ولی « مَعَهُ » هست ، با پیامبر ص امده است . عنصر اصلی رسول الله است و قران در معیّت حضرت محمد ص است .
نکته دوم : در رابطه با « بِالْحَقِّ » است . ما تو را به حق نازل و ارسال کردیم . بسیاری از مفسران در رابطه با این ایه می فرمایند ، این ایه برای تسلّی پیامبر ص است . در ایه قبل ، بهانه جویان ، را عرض کردیم که جاهلانه حرف هایی زدند و این ایه پیامبر ص را دلداری می دهد و از پیامبر ص دلجویی می کند .
یا رسول الله ، ناراحت و نگران نباش ، تو ، ١ _ رسول الله و فرستاده هستی ٢ _ تو به حق فرستاده شده ای ، یک معنای به حق فرستاده شدن این است که ، یعنی ، قابلیت تامّ داشتی که رسول و حبیب ما بشوی ٣ _ ضمنا ، حالا که ما تو را به حق فرستادیم ، در حِصن حصین ما هستی . یعنی ، ای پیامبر ص به سخنان بداندیشان اعتنایی نکن . این برای یک مربی خیلی مهم است . شما در مسجد ، در مدرسه ، در بسیج ، در حلقه صالحین فعالیت تربیتی انجام می دهی ، اما می بینی تاثیر نمی گذارد . خدا به پیامبر ص تسلّی می دهد ، تو وظیفه خودت را انجام بده ، بخاطر ایمان آوردن و ایمان نیاوردن ، مواخذه نخواهی شد .
نکته سوم : در رابطه با « بَشِيرًا وَنَذِيرًا » است . معلّم ، مربّی و مزّکی باید از این دو ابزار بهره مند باشد . پیامبر ص باید مردم را بین خوف و رجاء نگه دارد . خوف از جهنم و رجاء به بهشت و رضوان . حضرت امام ره در کتاب اربعین حدیث خودشان که بسیار کتاب اخلاقی و خوبی است در روایتی از امام صادق ع می فرمایند : اگر عمل تمام خوبان در نامه اعمال و کارنامه ما هست اما باید از خدا بترسیم و نگران باشیم. که شاید قبول نشود و اگر گناه جن و انس را انجام داده باشم نباید از رحمت خدا نا امید شوم ، بگویم ، رحمت خدا از این وسیع تر است . دو کفّه ترازو را در نظر بگیرید ، باید خوف و رجاء به اندازه هم شود . این دو کفّه در وجود ما تعدیل شود . البته می فرماید ، در مواقع خاص ، باید هر کدام احیاء شود . یک معلم می بیند یک دانش اموز مودّب است و یکی مودّب تر است . یک دانش اموز به اعتکاف می رود ، یکی با چادر می اید ، یکی در راه پیمایی سیزده ابان شرکت می کند ، یکی در کارهای فرهنگی مدرسه بیشتر همکاری می کند ، این به تشویق نیاز دارد . بشارت . و اگر خدایی ناکرده موارد ، بر عکس بود ، باید به گونه دیگر و برعکس .
نکته چهارم : در رابطه با « وَلَا تُسْأَلُ عَنْ أَصْحَابِ الْجَحِيمِ » می باشد . یا رسول الله ، تو از اصحاب جحیم پرسیده نمی شوی ، علامه ره در المیزان جلد یک صفحه ٢۶۴ می فرماید ، وِزان این جمله ، شبیه ایه شش سوره بقره است « إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا سَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَأَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ » وقتی با کفار اتمام حجت کردی ، دیگر فرقی برای انها نمی کند ، قلب انها ختم شده است و مطلبی وارد قلب او نمی شود ، به این حدّ رسیده اند . ایت الله جوادی املی می فرمایند ، هر انسان بالغ و عاقلی مکلّف است . یعنی روز قیامت از ما سوال می کنند که عمر خودرا چکار کردی ؟ اما از پیامبران جدا سوال می شود . قران در ایه شش سوره اعراف می فرماید « فَلَنَسْأَلَنَّ الَّذِينَ أُرْسِلَ إِلَيْهِمْ وَلَنَسْأَلَنَّ الْمُرْسَلِينَ » حتما ، از مردم سوال می کنیم و از انبیاء هم سوال می کنیم . منتهی در بین تمام انبیاء ، از پیامبر اکرم ص سه سوال می شود ١ _ از عبادات خودشان ، تکالیف عبادی خودشان ٢ _ از امت خودش ٣ _ از انبیاء دیگر که ایا ، رسالت خود را انجام دادند ؟ درباره رسالت انبیاء ، از پیامبر ص سوال می کنند . آیا حضرت نوح وظیفه خود را انجام داد ؟ ایا حضرت عیسی وظیفه خود را انجام داد ؟ این سوالات را از پیامبر ص بعنوان شاهد اعمال سوال می کنند . این ایه می فرماید ، یا رسول الله ، اگر تبهکاران ، اتمام حجّت شدند ، دیگر تو مسئولیت نداری . ایات و بلاغ مبین به انها رسیده است ، بلاغ مبین ، یعنی ، بلاغی که به روشنی ، بدون ابهام ، بدون تیرگی ، و بدون معمّا دین حق به انها رسیده است ، اما خودشان نمی خواهند ، خودشان می خواهند به جهنم بروند ، بعد از این ، برای جهنم رفتن انها تو. مسئولیت نداری و مورد سوال قرار نمی گیری .
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ :
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ، اللَّهُ الصَّمَدُ ، لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ ، وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ .